Het regelmatig doen van BHV-oefeningen helpt om te zien of de theorie aansluit op de praktijk. Want het regelen van veiligheid is meer dan helmen, vestjes en zaklampen kopen. Ook een bedrijfsnoodplan is nog geen garantie dat de BHV goed is geregeld. Maar hoe vaak moet je oefenen? En hoe ziet een goede oefening eruit?
Risicogericht oefenen
In veel (kantoor)organisaties wordt één keer per jaar als richtlijn aangehouden. In het verleden prijkte deze zin boven menig oefenformulier. Maar het past totaal niet bij risicogericht opleiden, trainen en oefenen. Want is die ene keer per jaar dan genoeg, te veel of te weinig? Wekelijkse BHV-oefeningen lijkt voor de slager op de hoek op het eerste oog te veel. En één keer per twee jaar te weinig voor een grote, complexe zorgorganisatie. Maar eigenlijk weten we niet hoe vaak organisaties een oefening doen. Eind 2015 vroeg een kantoorproductenleverancier 1000 personen hoe vaak er bij hen in de organisatie BHV-oefeningen plaatsvonden. De conclusie was dat bijna de helft van de ondervraagden nog nooit een oefening had meegemaakt!
Factoren bij de frequentie
Er is geen ideale frequentie te noemen voor BHV-oefeningen. Wel zijn er factoren die van invloed zijn op de keus. Denk als eerste aan de reële risico’s op de werkvloer waar je als BHV’er mee te maken hebt. Hoe meer mogelijke gevaren, hoe belangrijker het is regelmatig te oefenen. Ook een groter verloop van BHV-medewerkers vraagt om extra oefening. Tijdens een calamiteit moet je op elkaar ingespeeld zijn. Dat vraagt dat je elkaar goed genoeg kent om op elkaar te kunnen vertrouwen. Je kunt de frequentie naar boven of naar beneden bijstellen op basis van de opgedane ervaringen van de voorgaande oefening.
Niet alleen ontruimen
Opvallend is dat bij BHV-oefeningen vaak wordt gedacht dat dit een ontruimingsoefening moet zijn. Op zich niet onlogisch omdat dit bij menig organisatie de meest voorkomende actie van de BHV is. Maar bedrijfshulpverleners doen meer dan dat. Zij verlenen ook eerste hulp en zijn opgeleid om een beginnende brand te blussen. Ook dat vraagt om oefening.
Wel belangrijk, niet urgent
Vrijwel elk hoofd BHV zal zeggen dat regelmatig oefenen belangrijk is. Maar waarom gebeurt het dan toch zo weinig? We vinden het wel belangrijk maar niet altijd even urgent. In menig jaarplan staan een of meerdere oefeningen gepland die vaak toch even worden doorgeschoven omdat het nu even niet handig uitkomt. En dan komt van uitstel, afstel. Een andere oorzaak die ik zie is dat oefeningen vaak onnodig complex of ‘te gaaf’ worden gemaakt.
Goed is niet hetzelfde als groot
Een goede oefening is niet hetzelfde als een grote oefening. Je hebt lang niet altijd meerdere LOTUS-slachtoffers, rookmachines en een bezoek van de hulpdiensten nodig om te oefenen. Dit weerhoudt bedrijven er alleen maar van om daadwerkelijk een BHV-oefening te organiseren. Of er wordt een scenario bedacht dat te ver van de realiteit afstaat. Dat brengt risico’s met zich mee waar het management, de coördinator of hoofd BHV en de bedrijfshulpverleners zelf last van kunnen krijgen. Men duikt dan liever weg dan de koe bij de horens te vatten.
Bouw het niveau op
Ik ben groot tegenstander van de ‘alles-of-niets’ aanpak. Zo van: ‘Kijk maar eens hoe deze oefening gaat want dan begrijp je dat we product A, opleiding B of meer tijd nodig hebben.’ Ik zie dit bij organisaties die een punt naar de directie willen maken. Dat is echt je eigen graf graven. Ten koste van jouw behulpzame collega. En ik acht de kans groot dat jij zelf de zwarte piet krijgt omdat je niet capabel lijkt om de oefening goed te organiseren. Bouw het moeilijkheidsniveau liever op. Bijvoorbeeld bij een groep beginnende en onervaren BHV’ers de BHV-oefening aan te kondigen. Niet alleen de dag, maar ook het tijdstip en het soort oefening, misschien zelfs wel het scenario.
Droog oefenen
Het bespreken van procedures en ‘wat zou je doen als’ kun je prima doen met een ‘table top’-oefening. Met een grote plattegronden met gekleurde pionnetjes, kaartes, lego of welke figuren dan ook. Ook zou je zelf een 3D-omgeving kunnen creëren. Als je het liever dat ‘gaver’ hebt en er is voldoende budget, dan kun je ook software aanschaffen waarin je heel eenvoudig verschillende oefenomgeving kunt maken. Door middel van een VR-bril of ander lesmateriaal maak je het allemaal een stuk realistischer.
Klein maar fijn
Een oefening waarbij de hele organisatie twee uur buiten staat en het primaire proces stil ligt, kan in veel gevallen op weinig begrip van het management rekenen. Voor veel oefeningen hoef je niet het hele bedrijf plat te leggen. Durf het klein te houden zodat een oefening voor een maximale onderbreking van een kwartier duurt. Of beperk je tot een specifieke groep mensen. Denk bijvoorbeeld eens aan de kijkdoosoefening van Lilian Kelly. Of laat een foto zien en vraag hoe de BHV’er zou handelen. Toon een filmpje of krantenartikel en bespreek mogelijke verbeterpunten van de aanpak in deze situatie. Ik heb verschillende BHV oefeningen online gezet, van beginners tot gevorderden.
Vraag hulp
Zijn jullie als BHV’ers toe aan een meer complexe en uitdagende oefening? Schroom dan niet om hulp in te schakelen van de eigen opleider of instructeur. Ook zijn er verschillende bedrijven die zich gespecialiseerd hebben in het ensceneren van realistische scenario’s. Ik verwijs je graag verder!
Veel succes!
Geef een reactie